Tìm hiểu về ống co, ống nhún xe máy và cách nhận biết, khắc phục hư hỏng hiệu quả

Ống co, ống nhún xe máy hay còn gọi là phuộc nhún, là bộ phận vô cùng quan trọng đối với sự vận hành của xe máy. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, ống co, ống nhún xe máy đôi khi không tránh khỏi hư hỏng như bị cong, vênh, ma sát vào phụ tùng ống lồng, xước ty thủy lực làm chảy dầu,... và các dấu hiệu này thường khó được phát hiện kịp thời để sửa chữa. Chính vì vậy bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ống co, ống nhún xe máy và cách để khắc phục, sửa chữa khi bộ phận này có dấu hiệu hư hỏng.

1. Ống co, ống nhún xe máy (phuộc nhún) là gì?
Thông thường xe máy thường được trang bị hai ống giảm xóc trước và sau với cấu tạo gồm: lò xo, ty thủy lực, phớt chắn dầu, ống che bụi, đệm cao su, dầu,.... Đây là bộ phận vô cùng quan trọng đối với việc di chuyển trên đường của xe, đóng vai trò là giảm xóc, giảm rung chấn cho xe khi đi qua những đoạn đường xấu, gồ ghề, giúp gia tăng độ bám đường của xe. Đồng thời còn làm giảm các lực tác động lên khung sườn và toàn bộ xe, nhờ đó, đem lại cảm giác thoải mái và êm ái cho người ngồi trên xe. 
 

Phuộc nhún xe máy

- Phuộc trước xe máy: là bộ phận nối bánh trước và càng trước của xe, đảm đương nhiệm vụ giảm xóc cho phần đầu xe và cổ xe, giúp người lái dễ dàng điều khiển tay lái hơn. Cấu tạo cơ bản của phuộc trước xe máy gồm 3 phần: trục, phần ống và chảng ba hay phần cao su giúp chống bụi cho phuộc xe và tránh bị trầy xước, tuy nhiên đây thường là bộ phận tùy chọn mà các hãng xe thường tư vấn lắp đặt thêm cho khách. Hai loại phuộc trước xe máy phổ biến gồm: Phuộc lồng và phuộc đảo.

• Phuộc lồng: Đây là loại giảm xóc phổ biến nhất khi được trang bị trên phần lớn các dòng xe thương mại và có giá tương đối rẻ, thiết kế đơn giản, dễ dàng lắp ráp. Một số chi tiết trên phuộc lồng như lò xo, ty phuộc và dầu giảm chấn,... Trong quá trình sử dụng, thường rất khó để phát hiện hư hỏng đối với loại phuộc này, từ đó có thể làm ảnh hưởng đến lốp xe và khả năng điều khiển xe. Chính vì vậy, chủ xe cần chú ý thường xuyên đến bộ phận này trong quá trình bảo dưỡng xe để có thể kịp thời phát hiện các lỗi và sửa chữa. 
• Phuộc đảo (Upside-down: USD): Loại phuộc này thường được sử dụng trên những mẫu xe thể thao hiện đại, đặc biệt là dòng xe off-road nên giá thành khá cao. Cũng có cấu tạo gồm 3 phần: phần ống, phần trụ và chảng ba, nhưng phuộc này lại có sự đảo ngược về cấu tạo. Theo đó, phần ống được cố định vào chảng ba còn phần trụ được cố định với bánh trước. Phuộc USD được đánh giá cao ở thiết kế thẩm mỹ, trọng lượng nhỏ hơn nhiều so với phuộc lồng. Tuy nhiên chính điều này cũng dẫn đến hạn chế lớn nhất của phuộc đảo là có thể dễ bị vỡ ống chứa dầu hoặc bị xì dầu thủy lực trong ống chứa ra ron.

Phuộc đảo của xe máy

- Phuộc nhún sau của xe máy: là bộ phận nối giữa đuôi sau và gắp xe máy (càng sau), có cấu tạo gồm lò xo, ty thủy lực, ống che bụi, đệm cao su, phớt chắn dầu,…. Phuộc nhún sau cũng đóng vai trò làm hạn chế sự giằng xóc cho phần đuôi xe khi xe di chuyển trên những đoạn đường kém bằng phẳng, bằng cách hấp thụ lực từ mặt đường tác động lên Piston phuộc trước, hoặc phuộc làm thay đổi áp suất dầu bên trong bị đẩy lên giúp giảm chấn cho xe. Tiếp đó, lò xo giảm xóc xe máy theo quán tính đàn hồi lại đẩy ty phuộc trở về vị trí cố định ban đầu tạo ra độ nhịp của phuộc, làm giảm chấn hoàn toàn cho xe.

Phuộc nhún sau của xe máy

2.  Một số dấu hiệu hư hỏng thường gặp đối với ống co, ống nhún của xe máy

-  Khi xe di chuyển, ống co, ống nhún xe máy phát ra tiếng: Nếu ống giảm xóc bị méo hoặc lò xo bị han gỉ cọ xát vào ống bọc và thân ty thủy lực sẽ làm phát ra tiếng kêu lớn trong quá trình vận hành, đặc biệt khi đi qua những đoạn đường gồ ghề hoặc có gờ giảm tốc .
- Khi lái xe có cảm giác tay lái bị lệch, không cân bằng: Nếu ống co, ống nhún  xe máy trước bị gãy một bên lò xo hoặc bị cong ty thậm chí là gãy ty thủy lực sẽ gây ra hiện tượng này khiến việc điều khiển xe vô cùng khó khăn, đầu xe bị đảo hoặc lệch sang hẳn một bên.
- Dầu bị rò rỉ và bám ướt vào ống giảm xóc: Khi có hiện tượng này thì đồng nghĩa với việc ống co, ống nhún xe máy đã bị hư hỏng khá nặng, nguyên nhân có thể do hỏng phớt hoặc bị cong ty làm dầu chảy tràn ra ngoài.
- Nếu ống co, ống nhún xe máy bị hư hỏng thì trong quá trình di chuyển có thể gây ra hiện tượng đuôi xe bị văng, giật không ổn định, càng thấy rõ hơn nếu chở quá tải, thậm chí đủ tải. Nhất là khi đi qua những đoạn đường xấu, lúc đó khung sườn sẽ bị chịu tác động của toàn bộ lực từ mặt đường gây rung hoặc tê tay nếu lái xe đường dài, và việc điều khiển xe không êm ái, cứng và xóc nảy hơn so với bình thường.

3. Cách để khắc phục tình trạng hư hỏng của ống co, ống nhún xe máy:
- Ống co, ống nhún xe máy (phuộc nhún) là bộ phận có thể tháo lắp và bảo dưỡng định kỳ. Chính vì vậy, chủ xe nên thường xuyên kiểm tra và đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng chuyên nghiệp, uy tín để tiến hành sửa chữa, thay thế nếu có bất kỳ hư hỏng nào.
- Rửa xe thường xuyên, định kỳ. Đặc biệt lưu ý đến vệ sinh ở phần ống co, ống nhún xe máy trước và sau để tránh bụi bẩn bám vào ty giảm chấn, do nếu không làm sạch bụi bẩn sẽ dẫn đến xước và ty giảm chấn bị mài mòn nhanh hơn, từ đó dẫn đến hiện tượng chảy dầu.
- Chở người hoặc đồ vật không vượt quá tải trọng khuyến cáo của nhà sản xuất. Lưu ý đến việc điều chỉnh tải của giảm xóc xe máy khi chở thêm người/ đồ vật. Hiện nay, ở các loại xe máy phổ thông thường có 2 nấc điều chỉnh với ký hiệu khi chờ một hoặc 2 người. 
- Đồng thời hạn chế di chuyển nhanh trên những đoạn đường gồ ghề, nhiều ổ gà để tránh việc gây lực tác động đột ngột lên giảm xóc.
- Lái xe an toàn hạn chế làm đổ hoặc nghiêng xe để tránh làm cong lò xo, piston,...